Home |Agenda |Contact‘Mijn familie bestond uit moslims, en ik werd door moslims opgeleid, op school en in de moskee’, zegt de 26-jarige Mehdi Daniel, die onder schuilnaam spreekt. ‘Ik had veel vragen over de islam, en keer op keer vroeg ik mijn vader en mijn leraren om uitleg. Maar zij hadden geen bevredigend antwoord op alle vragen die ik had. Ze zeiden: “Wij weten het niet, alleen Allah weet het.”’ Mehdi wil niet dat zijn echte naam bekend wordt en hij wil ook niet herkenbaar in beeld, hoewel hij zich er niet voor schaamt dat hij christen is. De geheime samenkomst van de Marokkaanse ondergrondse kerk mag niet door vreemden worden bezocht, laat staan gefotografeerd. Ook niet door Nederlandse, christelijke journalisten. De verslaggever mag wel in gesprek in een woonkamer met een ruime Marokkaanse zithoek waar de kleine ondergrondse thuisgemeente zojuist Gods lof zong
De Marokkaanse kerk is broos en de Marokkaanse christenen zijn kwetsbaar. De jonge christen vertelt dat christenen in Marokko niet mogen evangeliseren en geen christelijke boeken mogen verspreiden: geregeld worden zendelingen en evangelisten het land uitgezet. Ook kunnen christenen de christelijke feesten niet openlijk vieren. Bovendien moet een christen worden begraven volgens de regels van de islam. Mehdi vertelt dat hij verloofd is met een christelijk meisje, maar dat de strenge Marokkaanse regels hem weerhouden om in Marokko in het huwelijk te treden. ‘Christelijke huwelijken die in de kerk zijn voltrokken en ingezegend, worden door de Marokkaanse overheid niet erkend. Geliefden doen hun trouwbelofte op het gemeentehuis, onder toeziend oog van islamitische geestelijken, met Allah en Mohammed als getuigen. Dat lijkt ons, als christen, geen passend begin van ons huwelijk.’ Daarom wil Mehdi voor zijn trouwplechtigheid uitwijken naar het buitenland, bijvoorbeeld naar de Spaanse enclaves Ceuta of Melilla, om daar zijn huwelijk te laten voltrekken.
Mehdi heeft bewondering voor de Marokkaanse journalist ‘broeder Rachid’, zoon van een imam, die christen werd. Hij bestudeerde ooit de Bijbel om die vanuit de Koran te kunnen weerleggen, maar kwam tot de conclusie dat juist de Bijbel waar is en leven geeft. Broeder Rachid vertelt daarover op internet en zendt tv-programma’s uit op de christelijke zender Al Hayat. Mehdi vertelt dat Marokko van oudsher geen islamitisch land is, maar islamiseert. Berbers, die 80 procent van de bevolking uitmaken, waren van oudsher grotendeels christelijk, en soms ook joods. Zij zijn, net als de rest van de Marokkaanse bevolking, moslim geworden. Maar volgens zijn schattingen werden de laatste jaren zo’n 35.000 Marokkaanse Berbers (weer) christen. Volgens Mehdi is broeder Rachid ondertussen zó overtuigd van het gelijk van de Bijbel, dat hij die wil laten vertalen in het Berbers en aan de Berbers uitdelen. Iedereen die de Bijbel bestudeert móét volgens hem concluderen dat het geloof in God leven geeft.
‘Ik las verschillende boeken over religie en bestudeerde toen ook de Bijbel’, vertelt wiskundedocent Mehdi die daarnaast Marokkaans-Arabische taalles geeft aan Afrikaanse migranten. ‘Toen ik zeventien jaar was, besloot ik geen moslim meer te zijn, maar christen te worden: Christus had mij gevonden. Hij koos mij nog voordat ik geboren was, en wees mij de weg die ik moest gaan om bij Hem te komen. Ik had nog nooit met iemand over mijn zoektocht gesproken.’ Twee jaar na zijn bekering, op 19-jarige leeftijd, ontmoet Mehdi voor het eerst in zijn leven een christen, zijn huidige pastor. ‘We spraken over het geloof en hij stelde mij vragen om te onderzoeken of mijn geloof onderbouwd was. De pastor concludeerde dat ik al twee jaar als christen leefde, en dat mijn geloof geen opwelling was.’ In 2009 werd Mehdi lid van de zogenoemde ondergrondse kerk van Marokko. Hij leidt, met veel plezier, samenkomsten en is verantwoordelijk voor de muziek en zang
Maar de jonge Marokkaan ziet het niet als zijn taak om pastor te worden, en de gemeente te leiden: ‘Dan moet je God overal en altijd vertegenwoordigen en word je geconfronteerd met zeer veel problemen.’
Marokkaanse christenen komen nog altijd in kleine groepen in het geheim bijeen. Zodra een groep zo’n twintig gelovigen telt, splitst die zich en beleggen de christenen samenkomsten in twee kleinere groepen. ‘Er zijn zo’n zestig mensen lid van onze thuiskerk. Wij komen samen in zes groepen van tien’, vertelt Mehdi. ‘Een groep telt maximaal twaalf personen, die buiten beeld willen blijven om geen aandacht op zich te vestigen. In de zomer organiseerden we wel eenmalig een Bijbelkamp, met een grote groep mensen uit kerkgemeenschappen van Agadir tot Casablanca: zo’n honderd man.’
Mehdi vertelt dat er veel gezinnen lid zijn van zijn kerkgemeenschap, van wie sommige behoren tot de derde generatie Marokkaanse christenen. Ook een geheim agent werd volgens hem lid van zijn verborgen kerk, met de bedoeling kerkleden te verraden. ‘Hij bezocht onze kerkdienst een aantal keren, werd gegrepen door het Woord en beleed toen dat hij met valse voorwendselen de kerk was binnengekomen. Tijdens de diensten ontdekte hij de waarheid en het leven en wilde hij graag met zijn gezin, lid worden van de kerk. Hij is nu een van de steunpilaren van de kerk.’
Mehdi vertelt dat zijn kerkgemeenschap in 2013 contact had met een Zuid-Koreaanse kerkplanter die in Marokko een kerk startte en zo’n tweehonderd volgelingen had. ‘Nadat hij Marokko moest verlaten, werden zijn gemeenteleden weer moslim: géén van hen sloot zich bij ons of bij een andere kerkgemeenschap aan.’ Mehdi is er daardoor vast van overtuigd dat een buitenlander Marokkanen het evangelie niet overtuigend kan vertellen. Dat zal volgens hem door Marokkanen zelf moeten worden verkondigd. Mehdi ondervindt als christen in zijn dagelijkse leven in Marokko geen problemen. Hij stelt zich vriendelijk op tegenover moslims en laat anderen vrij in wat zij geloven. ‘Ik ben open over mijn geloof, maar zal moslims niet aanvallen op hún geloof’, zegt Mehdi die blij is dat zijn vader hem niet veroordeelt omdat hij christen is, en dat hij zelfs open staat voor het christelijk geloof. ‘Soms plaag ik mijn vader dat hij ervoor gezorgd heeft dat ik christen ben geworden omdat hij nooit antwoord had op al mijn vragen over het geloof.’ Mehdi droomt ervan een kerkplantingsbeweging te starten in Marokko, zodat in heel het land, in elke stad, kerkgemeenschappen ontstaan. ‘God geeft mij die taak en ik zal me daarvoor van harte inzetten. Mijn hoop is dat de Marokkaanse kerk groeit, zodat alle Marokkanen het evangelie horen. Dat zal Marokko totaal veranderen, want geloof in God zal Marokkanen vrede geven.’
Koning Mohammed VI van Marokko, die een directe afstammeling zou zijn van de profeet Mohammed, benoemde in 2011, in reactie op de protesten tijdens de Arabische Lente, een commissie die een nieuwe grondwet moest opstellen om Marokkanen meer vrijheden te geven. Om instabiliteit te voorkomen, zag de koning af van zijn voornemen godsdienstvrijheid uitgebreider in de grondwet op te nemen. Wél maakte de koning in een toespraak in 2016 duidelijk dat hij koning is van álle moslims in Marokko, dus ook van Ahmadi-moslims, sjiieten en salafisten. Afgevaardigden van verschillende religieuze minderheden, zoals christenen, joden, sjiieten en Ahmadi-moslims, kwamen in november 2017 voor het eerst openlijk bijeen in Rabat. Zij vroegen om erkenning en acceptatie in wetgeving en samenleving. verkondiging van christelijk geloof verboden.
Officieel kent Marokko vrijheid van godsdienst, maar Marokkaanse christenen zijn beperkt in hun bewegingsvrijheid. De soennitische islam is volgens de Marokkaanse grondwet de Marokkaanse staatsgodsdienst, met zo’n dertig miljoen volgelingen. Een aantal kerken wordt in Marokko erkend, maar zijn alleen toegankelijk voor buitenlanders. Zoals de Russische-Orthodoxe Kerk in Rabat, waar Russen ongestoord bijeenkomen. In Marokko mogen alleen soennitische moslims hun geloof verkondigen, maar dat is voor sjiitische moslims en christenen verboden. Wie Marokkaanse moslims van hun geloof wil afbrengen, wacht gevangenisstraf. Protestanten zijn in Marokko officieel nauwelijks te vinden, hun aantal wordt geschat op acht- tot veertigduizend. Maar de kerk groeit. Ongeveer 23.000 Marokkanen zijn rooms-katholiek.